နယုန္လ

ရိုက္ခ်ိဳန္းရယ္တဲ့ စည္ပုစြန္။
ေငြ၀န္း စႏၵာနွင့္
ၾကယ္ေဇဠာ ယွဥ္ကာျပည့္တယ္
ထြန္းသည့္ေရာင္၀ွန္။

ေႏြနယန္ ေမထုန္ရက္မွာလ
နေဘဘံု ေရမႈန္တက္ပါလို႕
ေလဟုတ္စက္ ထိန္႕ထိန္႕လြန္
ျခိမ့္ျခိမ့္သြန္ပါလို႕ ေစြကာသဲ။

ခါေပ်ာ္ရန္
စာေတာ္ျပန္ သဘင္ခန္းမွာလ
ဆင္ျမန္းရန္ ရေ၀မယ္လို႕
ေငြစံပယ္ ငံုျမတ္ေလးကိုတဲ့
ထံုးမင္မွာ ကံုးဆင္ဖို႕ေရြးၾကလိမ့္
ေမႊးတဲ့လပဲ။

နယုန္လသည္ မိုးက်ေသာလျဖစ္သည္. . . ထိုလတြင္ လယ္သမားတို႕သည္ ပ်ိဳးၾကဲၾကေသာေၾကာင့္ စိႏၱေက်ာ္သူ ဦးၾသက "နယုန္၀ါလ ၾကဲၾက ပ်ိဳးေထာင္" ဟု စပ္ဆိုခဲ့သည္. . . ဤသို႕ ပ်ိဳးေထာင္ပ်ိဳးၾကဲအလုပ္ကို ေတာင္သူလယ္သမားတို႕ လုပ္ၾကေသာအခါ စိုက္ပ်ိဳးေရး၌ ေအာင္ျမင္ေစေၾကာင္း ရည္စူး၍ ပုန္းမၾကည္ပဲြကို က်င္းပၾကသည္. . . ပုန္းမၾကည္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရမွာ ပုဗၺၾကယ္ကို ပသျခင္းေၾကာင့္ ပုနး္မၾကည္ပဲြဟု ေခၚသည္ ဟု ဆုိသည္. . . ေကာက္ညွင္းေပါင္းကို ဘဲဥျပဳတ္ႏွင့္ တကြ ပန္းကန္ထဲထည့္၍ သတ္မွတ္ထားေသာ လယ္ေျမတ၀ိုက္၌ ပသၿပီးလွ်င္ ေျမျပင္ကို ေရသြန္းေလာင္းရသည္. .

ထုိလတြင္ အေရးၾကီးဆံုးပဲြေတာ္မွာ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ား က်င္းပျခငး္ျဖစ္သည္. . .ေရွးေခတ္အလိုကို ေျပာရေသာ္ နယုန္လသည္ စာဆိုေတာ္လဟူ၍ပင္ မွတ္ယူသင့္သည္. . . . အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ စာဆိုျခင္း ၊ စာျပန္ျခင္းတို႕ကို ဤလ၌ က်င္းပျခင္းေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္. . သုိ႕ရာတြင္ ေလာကီႏွင့္ေလာကုတၱရာကိစၥတို႕ကို ခဲြျခားလိုက္ေသာအခါ ယခုေခတ္ကာလတြင္ နတ္ေတာ္လကို စာဆိုေတာ္လ သတ္မွန္ခဲ့ၾကေလၿပီ. .

ပထမျပန္စာေမးပဲြကို အင္း၀ျပည့္ရ်င္မင္းတရားၾကီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္က်င္းပသည္ ဟု ျမန္မာ ရာဇ၀င္တို႕တြင္ဆိုသည္ . . . ပထမျပန္စာေမးပဲြက်င္းပရျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ပရိယတၱသာသနာ ထြင္းကားေရးျဖစ္သည္. . . ပထမျပန္စာေမးပဲြအတြက္ ရွင္ေလာင္း ပဥၹင္းေလာင္းတို႕ ေျဖဆိုရန္ သဒၵါ၊ သၿဂိဳလ္၊ ဆန္း ၊ အလကၤာ၊ အဘိဓာန္၊ သဒၵတၱေဘဒစိႏၱာ၊ ကစၥာယနသာရ၊ ၀ါစၥ၀ါစက၊ ၀ိဘတ်တၳ၊ ေဒြမာတိကာ၊ မာတိကာ၊ ဓာတုကထာ၊ ယမိုက္၊ ပဠာန္းက်မ္းတို႕ကို ပထမငယ္၊ ပထမလတ္၊ ပထမၾကီး၊ ပထမေက်ာ္အဆင့္တို႕အတြက္ ျပဠာန္းသည္. . .

သီေပါမင္းတရားလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၂၄၅ ခုနွစ္တြင္ ပထမျပန္ စာေမးပဲြဆိုင္ရာ စည္းကမ္းဥပေဒမ်ားကို ထုတ္ျပန္၍ စနစ္တက် က်င္းပသည္. . . စာေမးပဲြ၀င္သူတို႕သည္. . ပါဠိကို ႏႈတ္တက္ အာဂံုျပန္ဆိုရသည္. . . . အနက္အဓိပၸါယ္ကို ႏႈတ္ျဖင့္ေမး၍ ႏႈတ္ျဖင့္ ေျဖဆိုရသည္. . အနက္ အဓိပၸါယ္ကို ပုစာၦထုတ္၍လည္း စာရြက္ျဖင့္ေမး၊ စာရြက္ျဖင့္ ေျဖရသည္. . .ပထမၾကီးေအာင္ သူတို႕တြင္ အမွတ္အမ်ားဆံုးရသူကို ပထမေက်ာ္ဘဲြ႕ျဖင့္ ခ်ီးျမွင့္ပူေဇာ္သည္. . .

သီေပါမင္းပါေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားသည္ ကိုးႏွစ္ခန္႕အဆက္ျပန္ခဲ့ေလသည္. . . သကၠရာဇ္ ၁၂၅၇ ခုႏွစ္(ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၄) တြင္ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ား ျပန္လည္က်င္းပရန္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရတို႕က ဆံုးျဖတ္ၿပီးလွ်င္ ၁၂၅၇ ခုနွစ္ (ခရစ္ႏွစ္၁၈၉၆) နယုန္လကစ၍ ပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပသည္. . . သကၠရာဇ္ ၁၂၆၅ ခုႏွစ္မွ စ၍ အစိုးရာပထမျပန္စာေမးပဲြမ်ားကို အစဥ္ကိုလိုက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ဗုဒၶဘာသာ အသင္းမ်ားက ပရိယတၱိစာေမးပဲြမ်ားကို က်င္းပလာၾကရာ ယေန႕ထိ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ပါသည္. . .

ယခုအခါ ပထမျပန္စာေမးပဲြႏွင့္ ဓမၼာစရိယစာေမးပဲြမ်ား အျပင္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပဲြၾကီး၊ အဘိဓမၼာ စာေမးပဲြႏွင့္ ၀ိသုဒၶိမဂ္စာေမးပဲြတို႕ ကိုလည္း ႏွစ္စဥ္က်င္းပေပးျခင္း၊ ေအာင္ဆုလက္မွတ္မ်ား ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းျခင္းတို႕ျဖင့္ သာသနာေတာ္ တိုးတက္စည္ကား ျပန္႕ပြားေရးကို ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရိွသည္. .

ထို႕အျပင္ သံုးလူ႕ထြတ္တင္ ဘုရားရွင္သည္ နယုန္လျပည့္ေန႕၌ စၾက၀ဠာ တစ္ေသာင္းမွ နတ္ျဗဟၼာ အေပါင္းတို႕ အား မဟာသမယသုတ္ေတာ္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ျခင္းကို အစဲြျပဳ၍ "မဟာသမယ အခါေတာ္ေန႕" ပဲြေတာ္ကို အႏွစ္သာရျပည့္စြာ က်င္းပၾကပါသည္. . .

ေမာင္ထင္ (ျမန္မာ့ဆယ့္ႏွစ္လအေၾကာင္း)


အားလံုးကိုခ်စ္ခင္ေလးစားလွ်က္. . . .