ကန္းေဇာ္ပင္အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ကြၽန္မ ပန္းကဗ်ာနဲ႕ ေမ16 ၿပီးခဲ့တဲ့ သၾကၤန္ရုံးပိတ္ရက္မွာ တရားစခန္း၀င္ခဲ့ပါတယ္. . . . တရားစခန္းမွာ ပထမပိုင္း ရက္ေတြမွာေတာ့ တရားထိုင္ခ်ိန္ေတြ ဆက္တိုက္နဲ႕ ညတရားပဲြၿပီးတာနဲ႕ ကြၽန္မတို႕ သူငယ္ခ်င္းေတြ. ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ပဲ အိပ္ရာထဲ ေရာက္သြားတာပါပဲ. . . တရားစခန္းေနာက္ဆံုးေန႕ညမွာေတာ့ တရားစခန္းက အေဆာင္ အသီးသီးမွာ ဓမၼမိတ္ေဆြေတြ အားလံုးက မတိုင္ပင္ပဲနဲ႕. . . ဟုိတစ္စု ဒီတစ္စု နဲ႕ စကား၀ိုင္းေတြ ဖဲြ႕ျဖစ္ခဲ့တာေပါ. . .

ကြၽန္မတို႕ေနတဲ့ အေဆာင္မွာပဲ ပုသိ္မ္တကၠသို္လ္ ၊ရုကၡေဗဒ ဌာနက မမိုးမိုးလြင္ဆိုတဲ့ အမတစ္ေယာက္နဲ႕ စကားေတြ ေျပာျဖစ္ရင္း ခုတစ္ေလာအျဖစ္မ်ားေနတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ေရာဂါေတြကို ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္ . . . အဲဒီအမ က ထား၀ယ္သူပါ. . . သူက ပုသိမ္တကၠသိုလ္မွာ တာ၀န္လာက်တာပါ. . . အမ က သူတို႕ ထား၀ယ္ဖက္မွာ ေပါက္တဲ့ ကန္းေဇာ္ပင္အေၾကာင္းကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္ သူကိုယ္ တိုင္ သူ႕ရဲ႕ စာတမ္း (Thesis) ကို ကန္းေဇာ္ဆီနဲ႕ စမ္းသပ္ၿပီး Ph.D အတြက္ စာတမ္းတင္ခဲ့တယ္လို႕ေျပာျပခဲ့ပါတယ္. . . . အဲဒီအေၾကာင္းကို မမိုးမိုးလြင္က 2009-2010 ပုသိမ္တကၠသိုလ္ မဂၢဇင္းမွာ ေရးသား ထားတယ္ လို႕ ကြၽန္တို႕ကိုေျပာျပပါတယ္ . . ကြၽန္မလည္း မမိုးမိုးလြင္ကို ကန္းေဇာ္ဆီအေၾကာင္းကို ကြၽန္မတို႕ ဘေလာ့ဂ္မွာ ေဖာ္ျပခ်င္လို႕ ခြင့္ေတာင္းခဲ့ပါတယ္ အမက လည္း ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္. . . .

တနသၤာရီတိုင္း ၊ထား၀ယ္ၿမိဳ႕နယ္၏ ေျမာက္ဘက္ (၁၇) မိုင္အကြာ ထား၀ယ္-ရန္ကုန္သြား ကားလမ္းမၾကီးေဘးတြင္ ရွိေသာ ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ ေျမြရိုးေက်းရြာ၊ မာန္သင္းေတာင္ေပၚတြင္ ေပါက္ေရာက္လွ်က္ရွီေသာ ကန္းေဇာ္ပင္ လူသိထင္ရွားၿပီး ေဒသခံျပည္သူမ်ားက ၄င္းအပင္၏အသီးအတြင္းရွိ အေစ့မွထြက္ေသာ အဆီသည္ အဓိကပစၥည္းအျဖစ္ပါ၀င္၍ ၄င္းအဆီကို ျမန္မာတိုင္းရင္းေဆးၿမီးတိုအျဖစ္ (Remedy in traditional Medicine) ကင္ဆာနွင့့္ အျခားေရာဂါ အမ်ိဳးအမ်ိဳးအတြက္ ေသာက္ေဆး၊လိမ္းေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳေနသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္. .

ထား၀ယ္ၿမိဳ႕၏ အေနာက္ဘက္ (၁၇) မိုင္အကြာ ေလာင္းလံုၿမိဳ႕နယ္၊ ညင္းေထြးေက်းရြာတြင္လည္း ၄င္းအပင္၏ အသီးအတြင္းရွိ အေစ့မွ ထြက္ေသာ ကန္းေဇာ္ဆီကို တိုင္းရင္းေဆးအျဖစ္ သံုးစဲြလ်က္ရွိသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိ ရပါသည္. . ၄င္းၿမိဳ႕နယ္ (၂)ခုတြင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ ကန္းေဇာ္ပင္မွာ အပင္ၾကီးမ်ိဳးျဖစ္၍ အပင္၏သက္တမ္းမွာ ႏွစ္(၁၀၀) ခန္႕ၾကာျမင့္ႏို္င္ပါသည္. . အပင္၏အျမင့္မွာ ေပ(၁၀၀) ေက်ာ္ရွိေသာ္လည္း အသီးနွင့္အပြင့္တို႕၏ အရြယ္အစားမွာ ေရေျမအေနအထား ( Adaptation) အရ ကြာျခားခ်က္အနည္းငယ္ရွိ သည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္. . .

သို႕ေသာ ၄င္းအေစ့မွထြက္ေသာ အဆီ(Oil) ၏အက်ိဳးအာနိသင္မွာ တူညီေၾကာင္းကို စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိရပါသည္ . . ကန္းေဇာ္ပင္သည္ (၅)ႏွစ္သား အရြယ္တြင္ လံုးပတ္ အရြယ္အစားမွာ (၂ေပခဲြမွ ၃ေပ) ရွိမွသာ အသီးစတင္ သီးေလ့ရွိေၾကာင္းကို သိရွိရပါသည္. . ထို႕အတူ ႏွစ္(၁၀၀) ခန္႕ရွိ၍ ေပ(၁၀၀) ေက်ာ္ျမင့္ေသာ ပင္စည္၏ လံုးပတ္ အရြယ္အစားမွာ (၆ေပမွ၇ေပ)ခန္႕ရွိ၍ အသီးမ်ား ေ၀ေ၀ဆာဆာ သီးေၾကာင္း ေတြ႕ရွိခဲ့ပါသည္. .

၄င္းအပင္ကိုေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္တြင္ ကန္းေဇာ္အမည္ တစ္မ်ိဳးတည္းေခၚေသာ္လည္း ေလာင္းလံုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၄င္းကို ကန္းေဇာ္၊ ေတာင္မင္းဂြတ္၊ သစ္ၾကမ္းပိုး ဟု အမည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ေခၚဆိုၾကပါသည္. . .. အေၾကာင္းမွာ ၄င္းအဆီ၏ အန႕ံသည္ ၾကမ္းပိုးအနံ႕ရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္. . . ၄င္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ အပင္တစ္ပင္၏တန္ဖိုးမွာ က်ပ္ တစ္သိန္းခန္႕ရွိပါသည္. . ကန္းေဇာ္ပင္၏အသားသည္ နီညိဳေရာင္ရွိ၍ သစ္မာအမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္. . အပင္တစ္ပင္လွ်င္ အိမ္တစ္လံုးခန္႕ေဆာက္လုပ္နိုင္ပါသည္. . . ကန္းေဇာ္ပင္၏ ပင္စည္အပုိုင္းအစမ်ားကို ၄င္းရြာမ်ားတြင္ ဘုရားဆင္းတုအျဖစ္ ထုလုပ္ကိုးကြယ္ၾကပါသည္..

ကန္းေဇာ္ပြင့္၏ အရြယ္အစားမွာ (၁.၅) စီတီမီတာခန္႕ရွိ၍ အေရာင္မွာ ႏို႕ႏွစ္ေရာင္ (Cream Color) ရွိၿပီး အသီး၏ ပံုသ႑ာန္မွာ ခေရသီးႏွင့္တူ၍ အသီးအတြင္းအေစ့မွာ ေျမပဲဆန္ႏွင့္ ပံုသ႑ာန္ တူသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရါသည္. . . ၄င္းအေစ့ကို အမႈန္႕ၾကိတ္၍ ကန္းေဇာ္ဆီကို ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္. . ၄င္းအသီးတစ္တင္းကို ထုခဲြလွ်င္ အေစ့ (၄) ျပည္သာ ရရိွၿပီး ၊ ၄င္းအသီး၏အခံြမွာ မာေၾကာေသာေၾကာင့္ တူနွင့္ထုခဲြရပါသည္. . ၄င္းအပင္၏ ေျမေပၚပိုင္း (Vegetative) ႏွင့္ မ်ိဳးပြားသည့္အပိုင္း (Reproductive) မ်ား၏ လကၡဏာမ်ားအရ ၄င္းအပင္သည္ မ်ိဳးရင္း (Family) Sapotaceae တြင္ ပါ၀င္ၿပီး မ်ိဳးစု (Genus) Payena၊ မ်ိဳးစိတ္ (Species) Paralleloneura ျဖစ္ပါသည္. .

ထး၀ယ္ၿမိဳ႕နယ္နွင့္ အနီးတ၀ိုက္တြင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ ကန္းေဇာ္ပင္ အမ်ိဳးအစားမွာ ကုန္းေပၚတြင္သာ ေပါက္ေရာက္ေသာေၾကာင့္ ကုန္း ကန္းေဇာ္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္. . . ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ အနီးပတ္၀န္းက်င္ တ၀ိုက္တြင္ ေပါက္ေရာက္ေသာ ကန္းေဇာ္ပင္မ်ားမွာ ေရစပ္စပ္တြင္ ေပါက္ေရာက္သျဖင့္ ေရ ကမ္းေဇာ္ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္. . . . ကုန္းကန္းေဇာ္ႏွင့္ ေရကန္းေဇာ္ပင္တို႕ အရြက္၊ အပြင့္ႏွင့္ အသီး၏ ပံုသ႑ာန္မ်ားမွာ ေရေျမအေနအထား အရ ျခားနားေသာ္လည္းထြက္ရွိလာေသာ အဆီ၊အနံ႕ႏွင့္ အက်ိဳးအားနိသင္မွာ အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္. . .

ကန္းေဇာ္ပင္၏ အရြက္၊ ပင္စည္၊ အေခါက္ နွင့္ အေစ့မ်ားကို Solvents အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ Extracts ဲျပဳလုပ္၍ ရရွိလာေသာ Extracts မ်ားႏွင့္ ကန္းေဇာ္ဆီကို အပူေလာင္ျခင္း ၊ ႏို္႕ကင္ဆာ၊ သားအိမ္ကင္ဆာ၊ အစာအိမ္အနာ ၊ ေလျဖတ္ေရဂါ၊ အဆုတ္ျပြန္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ အင္ျပင္၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္နာဒဏ္ရာ ၊ အနာစိမ္း၊ ဖ်ားနာေရာဂါ၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ ၀မ္းကိုက္ျခင္း၊ ျပည္တည္နာ၊ နာတာရွည္ အဆုတ္ေရာဂါ နွင့္ဆီးလမ္းေၾကာင့္ေရာဂါ မ်ားျဖစ္ေစေသာ ဘက္တီးရီးယားမ်ားႏွင့္ စမ္းသပ္ေသာအခါ အစိတ္အပိုင္းအားလံုးတြင္ အက်ိဳးအာနိသင့္ ရွိေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္.

သုိ႕ေသာ္အေစ့ႏွင့္ ကန္းေဇာ္ဆီတြင္ အျခားေသာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားထက္ပို၍ အက်ိဳးအာနိသင္ရွိေၾကာင္းကုိ စမ္းသပ္ ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္. . . ၄င္းကန္းေဇာ္ဆီႏွင့္ ကန္းေဇာ္ေစ့မွ ထုတ္ေသာ Watery Extracts မ်ားကို ၾကြက္ျဖဴ မ်ားနွင့္ အဆိပ္ရွိမရွိ စမ္းသပ္ရာေတြ အဆီအား (40ml/kg) (Water extract(14gm/kg) ေဆး Dose ျဖင့္တုိက္ေသာ္လည္း ၾကြက္ျဖဴမ်ား ေသဆံုးျခင္း မရွိသည္ကို ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္. . . ထို႕ေၾကာင့္ ကန္းေဇာ္ေစ့နွင့္ ကန္းေဇာ္ဆီ စစ္စစ္ကိုသာ ရရွိခဲ့လွ်င္ ကင္ဆာႏွင့္ အျခားေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ စိတ္ခ်လက္ခ် ေသာက္သံုးႏိုင္ေၾကာင္း စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိခဲ့ပါသည္. .

၄င္းကန္းေဇာ္ဆီတြင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး (Side Effect) မ်ား သိရွိရန္အတြက္ ရည္ရြယ္၍ ၄င္းအပင္၏ ျပင္ပရုပ္သြယ္ ၊ အတြင္းသ႑ာန္ ၊ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ား ၊ ၾကြက္ျဖဴမ်ားႏွင့္ အဆိပ္စမ္းသပ္ျခင္း၊ အစာအိမ္အနာ စမ္းသပ္ျခင္း ႏွင့္ အစာအိမ္အနာျဖစ္ေသာအခါ ၄င္းအစာအိမ္မွ Acid မည္မွ်ထြက္သည္ကို တြက္ခ်က္ျခင္း၊ ၄င္းအေစ့ထဲတြင္ မည္သည့္ ျဒပ္ေပါင္း မ်ားပါင္ေနေၾကာင့္ သိရွိရန္အတြက္ . . ေလ့လာ၊ ကြင္းဆင္း၊ စမ္းသပ္သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္. . .

အခြင့္အခါသင့္လွ်င္လည္း ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားအားလံုးအတြက္ ရည္ရြယ္၍ ကင္ဆာနွင့္ ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေပ်ာက္ကင္းေစရန္အတြက္ ထပ္မံ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား ျပဳလုပ္ခ်င္ပါသည္. . . . ၄င္းေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအရ ၄င္းကန္းေဇာ္ဆီအားျမန္မာတိုင္းရင္း ေဆးအေနနွင့္ လိမ္းေဆး၊ ေသာက္ေဆး အျဖစ္ သံုးစဲြႏို္င္ပါေၾကာင္း အၾကံျပဳတင္ျပအပ္ပါသည္. .

ေဒါက္တာမိုးမိုးလြင္
လက္ေထာက္ကထိက
ပုသိမ္တကၠသိုလ္

အားလံုးကိုခ်စ္ခင္ေလးစားလွ်က္. . . .