တန္ေဆာင္မုန္းလဖဲြ႕

"တန္ေဆာင္မုန္းလဖဲြ႕"

လွဴကထိန္သကၤန္းႏွင့္၊ မဂ္လမ္းတဲ့ ဆုပန္ရြယ္။

သည္ခ်ိန္ကို ၀တ္မႈန္ၾကဲလို႕၊ ခ၀ဲေရႊညွာရင္းမွာ၊

သင္းရနံ႕ၾကြယ္။

ေကာင္းကင္လယ္၊ ထက္၀ယ္ဘံုဦး။

ေရႊလစႏၵာႏွင့္ ၾကတၱိကာ ၾကယ္ေရာင္စြန္းတယ္၊

ထြန္းထိန္လို႕ျမဴး။


(ဘိုးသူေတာ္ဦးမင္း)

"တန္ေဆာင္မုန္းလ"

တန္ေဆာင္မုန္းလသည္. ျမန္မာလမ်ားတြင္ ရွစ္လေျမာက္ျဖစ္ၿပီး ေအာက္တိုဘာလႏွင့္ ႏို္၀င္ဘာလတြင္ က်ေရာက္သည္. . . ဤလတြင္ "ကထိန္အလွဴပဲြေတာ္၊ မသိုးသကၤန္းရက္လွဴပဲြ၊ ပံ့သကူပစ္ပဲြ၊ ၾကာသကၤန္းကပ္လွဴပြဲ၊ တန္ေဆာင္တိုင္မီးထြန္းပဲြေတာ္၊ ရွင္မလလဲပဲြေတာ္ "တို႕ကို က်င္းပၾကသည္. .

ကထိန္ဟူသည္ သကၤန္းျဖတ္ျခင္း၊ ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ဆိုးျခင္း၊ ခင္းျခင္း စေသာ ကထိန္မႈႏွင့္စပ္ဆိုင္ေသာ အရာအားလံုးကို ျခံဳငံု၍ သံုးစဲြေသာ ေ၀ါဟာရျဖစ္သည္. . ကထိိန္သကၤန္းအလွဴသည္ တစ္ႏွစ္တြင္ တစ္လ၊ တစ္လတြင္ တစ္ၾကိမ္သာ အခ်ိန္အခါႏွင့္ ျပဳရေသာ ကာလဒါနျဖစ္သည္.

ကထိန္ပဲြေတာ္ကို ပုဂၢလိက ကထိန္ပဲြ၊ ဘံုကထိန္ပဲြ ႏွင့္ ပစၥည္းရွင္တစ္ဦးက မတည္ဦးစီး၌၍ လူအမ်ားစုက ၀ိုင္း၀န္း ကူညီလွဴဒါန္းေသာ ကထိန္ဟူ၍ က်င္းပေလ့ရွိၾကသည္. . . သကၤန္းအပ္ႏွင္းမႈ၊ ခ်ဳပ္ဆိုးမႈမ်ား ညတြင္းခ်င္း ၿပီးေစ၍ အာရုဏ္မတက္မီလွဴဒါန္းႏိုင္ေသာ သကၤန္းကို မသိုးသကၤန္းဟုေခၚသည္. . .

ပံ့သကူ ပစ္ပဲြမွာ သကၤန္းစသည့္ သံဃာ့ အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ားကို တိတ္တဆိတ္ စြန္႕ပစ္လွဴဒါန္းျခင္း ျဖစ္သည္. . . ပိတ္သားေပၚတြင္ ေရႊေရာင္စကၠဴ၊ ေရႊ၀ါေရာင္ ဖဲၾကာပြင့္ၾကီးမ်ား ထိုးထားသည့္သကၤန္းမ်ားကို ၾကာသကၤန္းဟုေခၚသည္. . ေရွးအခါက ဘုရားရွင္အား ကပ္လွဴ ၿပီး ယခုအခါ ေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ ဘုရားရုပ္တုမ်ားတြင္ ရစ္ပတ္လွဴဒါန္းၾကသည္. . . တန္ေဆာင္တိုင္ မီးထြန္းပဲြေတာ္သည္. နကၡတ္ပဲြသဘင္ မီးထြန္းပဲြသာျဖစ္သည္. .

ရွင္မာလဲပဲြဟူသည္. . ရွင္မာလဲ မေထရ္က တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႕ေရာက္တိုင္း ေ၀သာႏၱရာ ဇာတ္ေတာ္ကို ေဟာၾကားသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ပဲြျဖစ္သည္. . . ေလွာ္ကားပံုျပဳ၍ ေလွာ္ကားထက္တြင္ အသီးတစ္ေထာင္၊ အပြင့္တစ္ေထာင္၊ ထမင္းဆုပ္တစ္ေထာင္၊ ဆီမီးတစ္ေထာင္ တင္၍ လွဴဒါန္းၾကျခင္းေၾကာင့္ ေလွာ္ကားပဲြေတာ္၊ ေထာင္ျပည့္ပဲြေတာ္ ဟုေခၚသည္. . ယခုေခတ္တြင္ ထိုပဲြေတာ္ ေပ်ာက္လုနီးပါး ရွိေနၿပီျဖစ္သည္. . .

တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႕တြင္ ေဆးပင္အေပါင္းတို႕ကို ေစာင့္ေသာနတ္တို႕သည္ မဲဇလီ ပင္ေစာင့္နတ္မင္းအား လာေရာက္ခစားၾကသည္ဟု အစဲြျပဳကာ မဲဇလီပင္သည္. ေဆးေပါင္းခသည့္အပင္ ဟု ယူဆၾကသည္. . အနာမ်ိဳး ၉၆ပါး ကင္းရန္ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႕တြင္ မဲဇလီဖူးသုတ္စားသည့္ ဓေလ့ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္. .

Tazaungmon

It is the eighth Myanmar month ( in October-November) time for Kathina, Matho Thingan offering, Pantthagu offering, lotus robe offering, lighting and Shin Malai festivals.

Kathina monk's robes are offered at this particular time of the year. It is held mostly communally. Matho thingan meaning non-stale monk's robes are ones made overnight and offered befroe dawn.

Pantthagu offering means leaving offertories at any public place for anyone's taking.

Louts robes mean those with golden lotus designs offered to Buddha or at pagodas.

Tazaungmon is for another lighting festival, taking to be astrologically most opportune.

Shin Malai festival, taking to be astrologically most opportune. Shin Malain festival orginated in Shin Malai's preaching of Wesandara Jataka on the full-moon day.

It is marked by making floats in the shape of barges, putting on it a thousand fruits, a thousand flowers, a thousand lumps of rice and a thousand lights to go round before offering at pagodas. It is also called the barge festival or thousand-ful festival.

It has been on the wane. There is also practice of eating salads of mezali leaves with belief that it is medicinal particularly at this time of the year.

အားလံုးကိုခ်စ္ခင္ေလးစားလွ်က္...